Zatrzymanie prawa jazdy przez policję oznacza zakaz prowadzenia pojazdów. Może być on czasowy lub nawet dożywotni. Co trzeba zrobić, by po upływie kary odzyskać uprawnienia? Czym różni się procedura w przypadku zatrzymania prawa jazdy na czas poniżej roku od zatrzymania na dłuższy okres? Czy kierowca może starać się o szybsze odzyskanie uprawnień?
Przyczyny zatrzymania prawa jazdy
W 2022 roku wydano w Polsce ponad 330 tys. praw jazdy (dane Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców). Od stycznia do listopada 2023 roku uprawnienia do kierowania otrzymało ponad 270 tys. osób. Statystyki te dotyczą kierowców, którzy otrzymali uprawnienia po raz pierwszy. Z kolei w ciągu pół roku między październikiem 2022 a marcem 2023 roku, uprawnienia do kierowania pojazdami zostały odebrane ponad 7,5 tys. kierowców. Od stycznia do czerwca 2023 roku prawo jazdy straciło już ponad 8 tys. osób. Oba te wyniki są znacznie wyższe niż w analogicznych okresach w latach poprzednich, co wynika z wprowadzenia nowego, bardziej rygorystycznego taryfikatora punktów karnych. Jakie są główne przyczyny utraty uprawnień do prowadzenia pojazdów mechanicznych?
Polscy kierowcy najczęściej tracą prawo jazdy za przekroczenie prędkości o co najmniej 50 km/h na godzinę i jazdę pod wpływem alkoholu lub innych substancji odurzających. Aby dowiedzieć się, za co można stracić prawo jazdy na 3 miesiące, rok i 3 lata. Co jednak zrobić, kiedy prawo jazdy zostanie zatrzymane? Czy odzyskanie dokumentu jest trudne i wymaga wielu wyrzeczeń?
Odzyskanie prawa jazdy zatrzymanego na mniej niż rok – co zrobić?
Jeśli dokument został zatrzymany na krócej niż rok, odzyskanie go nie jest trudne. Przede wszystkim trzeba poczekać do końca zawieszenia uprawnień prowadzenia pojazdów mechanicznych. Po tym czasie kierowcę czeka kilka formalności. Może on udać się do odpowiedniego urzędu lub wykonać niezbędne czynności zdalnie z domu. Jedynie po odbiór dokumentu trzeba udać się osobiście do odpowiedniej placówki. Od czego jednak należy zacząć, by odzyskać prawo jazdy?
- Sprawdź ważność badań lekarskich i ewentualnych badań psychologicznych.
- W razie ich nieważności należy udać się do odpowiedniego lekarza, by przejść badania ponownie i otrzymać orzeczenie.
- Wypełnij wniosek o zwrot zatrzymanego prawa jazdy.
- Dokonaj opłaty za zwrot prawa jazdy przelewem lub w kasie urzędu (100 zł za nowe prawo jazdy, jeśli dotychczasowe prawo jazdy straciło ważność).
- Złóż niezbędne dokumenty w urzędzie lub wyślij je drogą mailową.
- Odbierz prawo jazdy w urzędzie.
Okazuje się, że nie trzeba wiele, by odzyskać zatrzymane prawo jazdy – należy spełnić kilka formalności. Najważniejsza jest jednak cierpliwość i powstrzymywanie się od prowadzenia pojazdów w czasie obowiązywania kary. W powyższym wyliczeniu wspomniano o niezbędnych dokumentach. Aby dwa razy nie wybierać się do urzędu, warto dokładnie je wymienić, by o niczym nie zapomnieć:
- wniosek o zwrot zatrzymanego prawa jazdy,
- potwierdzenie wniesienia opłaty,
- dowód osobisty lub paszport,
- orzeczenie lekarskie lub psychologiczne (jeśli były konieczne).
Jeszcze jedna istotna kwestia – jeśli prawo jazdy utraci ważność w czasie jego zatrzymania, to kierowca otrzyma nowy dokument – wiąże się to z wyższą opłatą, która wynosi 100 złotych. Dodatkowo będzie on musiał czekać na jego zwrot nieco dłużej, bo nawet do 7 dni. W przypadku kiedy prawo jazdy i badania lekarskie będą aktualne, otrzyma on dokument uprawniający do prowadzenia pojazdów tego samego dnia.
UWAGA!
W razie niekorzystnej decyzji urzędu masz 14 dni na złożenie odwołania do samorządowego kolegium odwoławczego!
Wnioski można składać również za pośrednictwem platformy ePUAP, a także wysyłać mailowo lub tradycyjną pocztą. Niektóre dokumenty są wydawane właśnie w ten sposób, np. dowód rejestracyjny samochodu po wymianie na nowy. Jeśli czeka Cię teraz odbiór prawa jazdy, skontaktuj się z właściwym wydziałem komunikacji, aby dowiedzieć się, jakie drogi odbioru są dopuszczalne.
Instruktor Szkoły Jazdy EXPERT z Tarnowskich Gór radzi:
Kierowca, który ma zatrzymane prawo jazdy, nie może prowadzić samochodu. Jeśli to zrobi, to czeka go mandat i konsekwencje prawne. To jednak nie wszystko! W przypadku, gdy spowoduje on kolizję lub wypadek, to ubezpieczyciel wypłaci z jego polisy OC odszkodowanie osobom poszkodowanym, ale zwróci się w ramach regresu ubezpieczeniowego o zwrot poniesionych kosztów. Ubezpieczyciel może także odmówić wypłaty odszkodowania z polisy autocasco.
Zatrzymane “prawko” na dłużej niż rok – co wtedy?
Utrata uprawnienia do prowadzenia pojazdów to problem dla wielu osób. Jeśli sąd odbierze kierowcy prawo jazdy na co najmniej jeden rok, to sytuacja winowajcy dodatkowo się komplikuje. Po upływie czasu, kiedy obowiązywał zakaz kierowania pojazdami, feralny kierowca musi przejść egzamin sprawdzający jego kwalifikacje, czyli ponownie przystąpić ponownie do egzaminu teoretycznego i praktycznego na prawo jazdy.
UWAGA!
W razie zatrzymania prawa jazdy z kilkoma kategoriami należy zdać egzaminy praktyczne i teoretyczne dla każdej kategorii!
W tym miejscu warto rozwiać jeszcze jedną wątpliwość, która dotyka wielu kierowców. Co w przypadku, kiedy sąd orzeknie zakaz prowadzenia pojazdu na dokładnie 12 miesięcy (wykroczenie) lub 1 rok (przestępstwo)?* Czy wtedy kierowca musi zdawać ponownie egzamin na prawko jazdy?
Na szczęście dla takiego kierowcy, nie musi on przystępować do egzaminu, lecz otrzyma prawo jazdy po wypełnieniu wniosku i ewentualnym przeprowadzeniu badań lekarskich lub psychologicznych. Przepisy prawa wyraźnie mówią, że obowiązek ten dotyczy osób, których zakaz prowadzenia był dłuższy niż jeden rok. W związku z tym powinien on złożyć wniosek o zwrot zatrzymanego prawa jazdy i spełnić warunki określone dla osób, które utraciły dokument na mniej niż rok.
*Jeśli kara dotyczy wykroczenia, jej długość (np. czas zakazu prowadzenia pojazdów) orzeka się w miesiącach, natomiast jeśli dotyczy przestępstwa – w latach.
Zobacz również: Jazda po alkoholu – co za to grozi? Szkoła Jazdy EXPERT Radzionków wyjaśnia
Skrócenie okresu zatrzymania prawa jazdy – czy to możliwe?
Jak już wcześniej było wspomniane, prawo jazdy może zostać zatrzymane z kilku powodów. Jednym z nich jest prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu. To właśnie w tym przypadku można starać się o odzyskanie prawa jazdy wcześniej. Jakich kierowców dotyczą przepisy z 20 marca 2015 roku zawarte w Kodeksie karnym wykonawczym (art. 182a), które mówią o zmianie sposobu wykonywania środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów?
- Kierowcy minęła połowa okresu orzeczonej kary.
- W przypadku osób, które otrzymały dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów, minęło 10 lat od zastosowania środka karnego.
Po spełnieniu tych warunków sąd może zastosować zmianę sposobu wykonywania kary. Na czym ona polega? Jeśli kierowca w wymienionym wyżej okresie zachowywał się poprawnie, nie łamał przepisów, jego postawa, właściwości i warunki osobiste były odpowiednie i skłaniają do przekonania, że prowadzenie przez niego pojazdów nie będzie zagrażać bezpieczeństwu ruchu drogowego, to sąd może zmienić zakres przedmiotowy orzeczonego wcześniej zakazu.
Nie oznacza to więc, że zostanie wymierzony nowy środek karny, lecz zmieni się zakres tego obowiązującego. Kierowca będzie mógł prowadzić samochód, ale tylko taki, który będzie wyposażony w blokadę alkoholową. Urządzenie to blokuje możliwość uruchomienia pojazdu, jeśli czujniki wykryją, że w wydychanym przez kierowcę powietrzu znajduje się co najmniej 0,1 mg alkoholu w 1 dm³ (art. 2 pkt 84 Kodeksu drogowego).
Przeczytaj też: Jak odzyskać zabrane prawo jazdy? EXPERT Szkoła Jazdy Bytom wyjaśnia
Odebrane prawo jazdy a ubezpieczenie samochodu
To kwestia, która może zastanawiać niektórych kierowców. Czy na czas zakazu prowadzenia pojazdów można zrezygnować z opłacania składki OC? Odpowiedź jest prosta i jednoznaczna – nie, ale można sprzedać samochód, co zwalnia właściciela z obowiązku ubezpieczeniowego.
Obowiązkowe ubezpieczenie OC jest przypisane do pojazdu. Nie ma znaczenia, czy właściciel z niego korzysta, czy stoi on od dłuższego czasu na parkingu.
UWAGA!
Czasowe wycofanie z ruchu samochodu osobowego nie jest jeszcze możliwe.
FAQ – najczęściej zadawane pytania na temat zabranego prawa jazdy
Jak odzyskać zatrzymane prawo jazdy?
Przede wszystkim czekaj cierpliwie, aż minie okres, na jaki odebrano Ci uprawnienia. Gdy już się to stanie, musisz wybrać się do właściwego wydziału komunikacji, wypełnić i opłacić wniosek o zwrot dokumentu, a także przedstawić wyniki testów psychologicznych, jeśli te były potrzebne. Zatrzymane prawo jazdy odzyskasz tego samego dnia.
Czy po zatrzymaniu prawa jazdy muszę ponownie podchodzić do egzaminu?
Nie, jeśli okres zatrzymania prawa jazdy nie przekracza 1 roku. Jeśli jednak uprawnienia odebrano Ci na dłużej niż 12 miesięcy, konieczne będzie ponowne zdanie egzaminu państwowego, zarówno w części teoretycznej, jak i praktycznej. Co więcej, będziesz musiał to zrobić osobno dla każdej kategorii prawa jazdy, jaką posiadasz.
Czy można skrócić okres zatrzymania prawa jazdy?
Nie. Jedyny sytuacją, w której kara może ulec zmianie, jest zabranie prawa jazdy za prowadzenie pod wpływem alkoholu. Jeśli ukarany za to kierowca odczekał już połowę orzeczonego czasu lub w przypadku dożywotniego zakazu minęło 10 lat, sąd może zmienić sposób wykonania przez niego kary, zezwalając mu na prowadzenie pojazdu wyposażonego w blokadę alkoholową.
Zabrano mi prawo jazdy. Czy muszę płacić OC?
Tak. Pozbawienie uprawnień do prowadzenia pojazdów nie jest powodem wstrzymania płatności za ubezpieczenie, ponieważ OC jest przypisane do samochodu, a nie do jego właściciela. Uniknąć opłacania składki można tylko przez sprzedaż auta.
Czy można odzyskać prawo jazdy zabrane za jazdę po alkoholu?
Tak. W przypadku utraty prawa jazdy na krócej niż rok, gdy minie okres, na jaki zatrzymano dokument za prowadzenie po alkoholu, należy złożyć wniosek do starosty z prośbą o zwrot prawa jazdy. Do wniosku należy dołączyć zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do prowadzenia pojazdów. Z kolei jeśli dokument został zatrzymany na dłużej niż rok, sam wniosek i zaświadczenie lekarza nie wystarczy. Kierowca ukarany za jazdę po alkoholu będzie musiał jeszcze zdać egzamin państwowy, zarówno teoretyczny, jak i praktyczny. Zaświadczenie o pozytywnym wyniku egzaminu trzeba dołączyć do wniosku złożonego staroście.
PODSUMOWANIE
- Prawo jazdy może zostać zabrane między innymi za przekroczenie prędkości o ponad 50 km/h, jazdę pod wpływem alkoholu lub przekroczenie limitu punktów karnych.
- Prawo jazdy zabrane na mniej niż rok można odzyskać przez wypełnienie wniosku o jego zwrot.
- Odzyskanie “prawka” wymaga posiadania aktualnych badań lekarskich (jeśli straciły ważność).
- Prawo jazdy zabrane na co najmniej rok wymaga ponownego zdania egzaminu teoretycznego i praktycznego.
- Jeśli kierowca stracił uprawnienia na skutek prowadzenia pod wpływem alkoholu, to może starać się o zmianę zakresu kary, co pozwoli mu na jeżdżenie samochodami z zamontowaną blokadą alkoholową.
Źródła:
- https://www.gov.pl/web/gov/odzyskaj-zatrzymane-prawo-jazdy
- https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/kodeks-karny-wykonawczy-16798687/art-182-a
