Prawo jazdy kategorii B+E – co musisz wiedzieć? Instruktor Nauki Jazdy EXPERT z Piekar Śląskich wyjaśnia:

23 lutego 2024

Zainteresowała Cię turystyka caravaningowa lub zamierzasz kupić dużą przyczepę? Zanim w nią zainwestujesz, sprawdź czy do holowania wystarczą Ci uprawnienia kierowcy kategorii B. Z dużym prawdopodobieństwem czeka Cię kurs doszkalający i egzamin na prawo jazdy kategorii B+E.

Do jazdy zespołem pojazdów nie zawsze wystarcza standardowe „prawko” na samochód osobowy. Jeśli planujesz holować swoim pojazdem przyczepę cięższą niż 750 kg, mogą być Ci potrzebne uprawnienia B+E. Podpowiadamy, kiedy trzeba zgłosić się na kurs prawa jazdy, ile on kosztuje i jak przebiegają wszystkie formalności.

Czy prawo jazdy kategorii B wystarczy do jazdy z przyczepą?

Jeśli właściciel samochodu korzysta z przyczepy lekkiej, wystarczy mu w zupełności prawo jazdy kategorii B. Ustawa o kierujących pojazdami (art. 6) wyraźnie wskazuje, jakim zespołem pojazdów może on kierować. Do samochodu o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t (z wyjątkiem autobusu i motocykla) można doczepić: 

  • przyczepę lekką (taką, której DMC nie przekracza 750 kg),
  • przyczepę inną niż lekka, o ile łączna dopuszczalna masa całkowita zespołu pojazdów nie przekracza 4250 kg (do kategorii B wymagany jest wówczas kod 96) – znaczenie ma więc masa pojazdu holującego oraz holowanego. 

Od początku 2023 r. nie obowiązuje już przepis (zresztą dość głęboko ukryty w przepisach), który określał, że dopuszczalna masa całkowita pojazdu ciągnącego przyczepę nie może być niższa niż 1,33 DMC przyczepy do niego podpiętej.

Kiedy potrzebna jest kategoria B+E?

Kurs prawa jazdy kategorii B+E będziesz musiał przejść, jeśli: 

  • zamierzasz ciągnąć samochodem przyczepę cięższą niż 750 kg,
  • gdy łączna DMC całego zestawu (samochodu i przyczepy) przekracza 4250 kg.

Zdanie egzaminu na taką kategorię pozwoli Ci na poruszanie się zespołem pojazdów o DMC nawet do 7 t. Pamiętaj jednak, że RMC przyczepy ciągniętej przez samochód osobowy nie może przekraczać RMC pojazdu ciągnącego. Jednocześnie DMC tej przyczepy nie może być wyższe niż 3,5 t.

Z jakich pojazdów będziesz mógł korzystać, gdy zdobędziesz uprawnienia kategorii B+E?

Z racji tego, że zdałeś egzamin na prawo jazdy kategorii B, możesz usiąść za kierownicą różnych pojazdów (nie tylko samochodu osobowego).

Jakimi pojazdami możesz kierować z prawem jazdy kat. B?Jakimi pojazdami możesz kierować z prawem jazdy kat. B+E?
pojazdem samochodowym o DMC do 3,5 t (na przykład samochód osobowy), z wyjątkiem autobusu i motocykla zespołem pojazdów – powyższy pojazd połączony z lekką przyczepą (o DMC do 750 kg)pojazdem z kategorii AM zespołem pojazdów – złożonym z pojazdu samochodowego o DMC do 3,5 t (z wyjątkiem autobusu i motocykla) oraz przyczepy. Jednak DMC całego zespołu nie może przekroczyć 3500 kg jeśli zdasz dodatkowy egzamin praktyczny i masz dodatkowy wpis w prawie jazdy (kod 96) – zespołem pojazdów składającym się z samochodu o DMC do 3,5 t (z wyjątkiem autobusu i motocykla) oraz przyczepy. Jednak DMC całego zespołu nie może przekroczyć 4250 kg ciągnikiem rolniczym – tylko w Polsce pojazdem wolnobieżnym (na przykład walec) – tylko w Polsce zespołem pojazdów złożonym z ciągnika rolniczego oraz lekkiej przyczepy (o DMC do 750 kg) – tylko w Polsce zespołem pojazdów złożonym z pojazdu wolnobieżnego oraz lekkiej przyczepy (o DMC do 750 kg) – tylko w Polsce jeśli masz prawo jazdy kategorii B od co najmniej 3 lat – motocyklem o pojemności skokowej silnika do 125 cm3, mocy do 11 kW i stosunku mocy do masy własnej do 0,1 kW/kg – tylko w Polsce zespołem pojazdów złożonym z pojazdu z kategorii B i przyczepy o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony zespołem pojazdów złożonym z ciągnika rolniczego i przyczepy lub przyczep – tylko w Polsce zespołem pojazdów złożonym z pojazdu wolnobieżnego (na przykład walca) i przyczepy lub przyczep – tylko w Polsce
Źródło: Gov.pl (kategorie prawa jazdy)

Prawo jazdy kategorii B, choć zwykle kojarzy się z możliwością kierowania samochodem osobowym, daje w rzeczywistości znacznie więcej możliwości. Jego posiadacz może na przykład poruszać się po drodze pojazdami zaliczanymi do kategorii AM (np. motorowerem czy quadem) oraz motocyklem o pojemności silnika do 125 cm3, mocy 11 kW i stosunku mocy do masy własnej do 0,1 kW/kg. W ostatnim przypadku powinien on jednak posiadać prawo jazdy kat. B od co najmniej 3 lat.

Ile kosztuje kurs prawa jazdy B+E w 2024 roku?

Aby zdobyć uprawnienia do kierowania pojazdami kategorii B+E musisz najpierw zaliczyć kurs na prawo jazdy kategorii B. Samo szkolenie kosztuje średnio w 2023 roku – w zależności od miejsca zamieszkania i cennika wybranej szkoły jazdy – od 2500 zł do 3400 zł. Do tego powinieneś doliczyć opłaty dodatkowe, np. za wydanie orzeczenia lekarskiego, zdjęcia do dokumentów, egzamin teoretyczny i praktyczny oraz wydanie dokumentu prawa jazdy – to koszt ok. 600 zł.

Jeśli chcesz uzupełnić swoje kwalifikacje do kategorii B+E, powinieneś przejść kolejny kurs.W tym przypadku nastaw się na koszt rzędu 1550 – 2500 zł. Podobnie jak w przypadku kategorii B, cena kursu nie jest ustalana odgórnie i zależy od różnych czynników, np. lokalizacji szkoły jazdy, jej renomy czy zdawalności kierowców. 

Sprawdziliśmy oferty najpopularniejszych szkół jazdy w wybranych miastach wojewódzkich. Okazuje się, że na najtańszy kurs B + E można zapisać się zazwyczaj w Łodzi i we Wrocławiu.

MiastoCena kursu na prawo jazdy kat. B+E
Warszawa2300 zł
Łódź1550 zł
Kraków2000 zł
Wrocław1550 zł
Katowice2200 zł
Gdańsk2500 zł
Poznań2000 zł
Oferta aktualna 04.05.2023 r. 

Jak uzyskać prawo jazdy B+E? Przepisy w 2023 roku 

Aby uzyskać uprawnienia kierowcy kategorii B+E powinieneś spełniać kilka warunków, a mianowicie: 

  • mieć ukończone 18 lat (kurs możesz rozpocząć na 3 miesiące przed Twoimi urodzinami),
  • posiadać prawo jazdy kat. B,
  • ukończyć kurs kat. B+E,
  • zdać egzamin państwowy. 

Jak uzyskać profil kandydata na kierowcę kat. E (PKK)?

Przed zapisaniem się do wybranej szkoły jazdy uzyskaj profil kandydata na kierowcę (PKK). Wniosek o jego przyznanie złóż (w zależności od Twojego miejsca zamieszkania) w urzędzie:

  • starostwa powiatowego,
  • miasta – jeśli mieszkasz w mieście na prawach powiatu,
  • dzielnicy – jeśli mieszkasz w Warszawie. 

Zanim się do niego udasz, oprócz wspomnianego wniosku (możesz go pobrać ze strony internetowej urzędu i wypełnić w domu lub zrobić to w wydziale komunikacji), przygotuj:

  • orzeczenie lekarskie, które stwierdza brak przeciwwskazań do kierowania pojazdem (wydane przez lekarza uprawnionego do badań kierowców),
  • aktualne zdjęcie (wymiary 3,5 x 4,5), 
  • kserokopię Twojego prawa jazdy kat. B, 
  • dokument tożsamości (do wglądu).

Wydanie PKK jest bezpłatne. Otrzymasz go od razu lub w ciągu dwóch dni. W szczególnych przypadkach (np. gdy jego przyznanie wymaga dodatkowego wyjaśnienia) trzeba poczekać nieco dłużej – od 1 do 2 miesięcy.

Czy kurs prawa jazdy B+E różni się od innych kategorii?

Przede wszystkim, po zapisaniu się na kurs dodatkowy prawa jazdy E nie będziesz zobligowany do zaliczenia części teoretycznej. Wybrany ośrodek szkolenia kierowców zapozna Cię ze specyfiką prowadzenia pojazdu z przyczepą w ramach nauki praktycznej na placu manewrowym oraz w ruchu miejskim.

Szkolenie obejmuje 15 godzin zajęć praktycznych i kończy się egzaminem wewnętrznym. Gdy zdasz go z wynikiem pozytywnym, ośrodek szkolenia zaktualizuje Twój PKK i będziesz mógł zapisać się na egzamin państwowy.

Jak wygląda egzamin?

Na egzamin w Wojewódzkim Ośrodku Ruchu Drogowego (WORD) możesz zapisać się online za pośrednictwem strony internetowej InfoCar lub osobiście – odwiedzając wybrany ośrodek. Do wyznaczenia terminu potrzebne Ci będą: numer PKK, potwierdzenie wniesienia opłaty (250 zł) oraz dowód tożsamości.

Egzamin składa się wyłącznie z części praktycznej i polega na wykonaniu określonych zadań na placu manewrowym oraz w ruchu miejskim. Podczas pierwszej części egzaminu państwowego (na placu) sprawdzane będą Twoje umiejętności w zakresie:

  • czynności kontrolno-obsługowych,
  • przygotowania do jazdy,
  • sprzęgania z przyczepą (złączenie pojazdu z przyczepą),
  • jazdy po łuku (jazda pasem ruchu do przodu i do tyłu),
  • wykonywania manewrów zespołem pojazdów (losowy zestaw 2 zadań).

Po prawidłowym wykonaniu powyższych czynności będziesz mógł przystąpić do jazdy w ruchu drogowym. Trwa ona minimum 40 minut, przy czym zadania obowiązkowe obejmują: wjazd na drogę z obiektu przydrożnego, jazdę drogami dwukierunkowymi oraz jednokierunkowymi, przejazd przez skrzyżowania i przejścia dla pieszych, parkowanie, zawracanie, przejazd przez torowisko tramwajowe lub kolejowe oraz obok przystanku tramwajowego i autobusowego (jeśli występują na trasie egzaminacyjnej), a także wykonanie m.in. manewrów: wyprzedzania, omijania, wymijania, zmiany pasa ruchu czy hamowania.

Gdzie i kiedy odebrać prawo jazdy?

Zazwyczaj prawo jazdy kategorii B+E jest gotowe do odbioru do 9 dni roboczych od dnia, w którym urząd otrzymał potwierdzenie opłaty. W bardziej skomplikowanych sprawach (jeśli sytuacja wymaga dodatkowych wyjaśnień) trzeba poczekać na nie do miesiąca lub do 2 miesięcy.

Na stronie www.info-car.pl możesz sprawdzić, na jakim etapie jest Twoja sprawa i kiedy prawo jazdy będzie gotowe do odbioru. Dokument możesz odebrać w urzędzie lub zaznaczyć we wniosku, że prosisz o dostarczenie go pocztą.

Czy przyczepa musi być ubezpieczona?

Obowiązkowe ubezpieczenie OC obejmuje wszystkie zarejestrowane w naszym kraju pojazdy mechaniczne. W ustawie prawo o ruchu drogowym przyczepą jest „pojazd bez silnika, przystosowany do łączenia go z innym pojazdem”, ale już w ustawie o ubezpieczeniach obowiązkowych znajduje się zapis, który mówi, że jest to pojazd mechaniczny (obok pojazdu samochodowego, ciągnika rolniczego i motoroweru). Wobec tego, zgodnie z prawem zarejestrowana przyczepa musi posiadać aktualną polisę OC.

Ile kosztuje OC przyczepy?

Opłata za obowiązkowe ubezpieczenie przyczepy zazwyczaj nie jest wysoka. Podstawowym wyznacznikiem ceny OC będzie jej ładowność. Najmniej za polisę płacą właściciele przyczep lekkich (nawet zaledwie 50 zł na rok), natomiast więcej kosztuje OC przyczep o dużej masie. W niektórych towarzystwach dodatkowym czynnikiem podczas obliczania składki jest wiek pojazdu – z reguły najwięcej trzeba zapłacić za ochronę pojazdu starszego.

Kiedy zadziała OC przyczepy?

Ubezpieczeniem OC przyczepy są objęte szkody do których doszło w chwili, gdy przyczepa nie była złączona z pojazdem silnikowym ciągnącym lub odłączyła się od pojazdu silnikowego ciągnącego i przestała się już toczyć. Odszkodowanie przysługuje również wtedy, gdy poszkodowany doznał uszczerbku na zdrowiu/ zniszczono jego mienie podczas jej ręcznego przestawiania.

Niektóre szkody są likwidowane z OC pojazdu (nawet gdy doszło do nich w wyniku zetknięcia się z przyczepą). Mówi o tym z art. 37. 1. ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. Dochodzi do tego wtedy, gdy przyczepa:

  • była złączona z pojazdem silnikowym,
  • odłączyła się od pojazdu silnikowego ciągnącego, ale jeszcze się toczyła. 

Co warto wiedzieć

FAQ – najczęściej zadawane pytania

  1. Jakie są wymagania przed kursem B+E?Aby zapisać się na kurs prawa jazdy kategorii B+E powinieneś uzyskać najpierw PKK (profil kandydata na kierowcę). Jest on przydzielany indywidualnie do każdej kategorii prawa jazdy. Nie wystarczy więc fakt, że np. numer PKK otrzymałeś przed kursem na prawo jazdy kat. B. Ponadto powinieneś mieć: ukończone 18 lat (kurs możesz rozpocząć najwcześniej na 3 miesiące przed swoimi urodzinami) i prawo jazdy kat. B.  
  2. Ile kosztuje prawo jazdy kategorii B+E?Jeśli posiadasz już uprawnienia do kierowania samochodem osobowym kategorii B, to dodatkowy kurs prawa jazdy kat. E będzie kosztował Cię średnio od 1500 zł do 2500 zł – cena zależy m.in. od lokalizacji szkoły jazdy oraz jej indywidualnego cennika. Do tego dolicz inne wydatki, takie jak np. opłatę za badania lekarskie (200 zł), wykonanie zdjęć (ok. 50 zł), egzamin (250 zł) i wydanie dokumentu prawa jazdy (100,50 zł).
  3. Co grozi za brak kategorii E?Za kierowanie zespołem pojazdów bez stosownych uprawnień grozi kara grzywny wynosząca od 1500 do nawet 30 tysięcy złotych. W takich przypadkach sąd może orzec także obligatoryjnie zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych. Warto więc dokładnie sprawdzić, czy jazda z przyczepą którą posiadasz jest legalna z prawem jazdy kategorii B. 
  4. Co grozi za jazdę bez prawa jazdy w 2023 roku?W przypadku osoby kierującej pojazdem mechanicznym bez uprawnień nie jest możliwe zatrzymanie prawa jazdy ani zastosowanie kary w postaci punktów karnych. Nie oznacza to jednak, że nie czekają ją żadne konsekwencje. Osoba, która nie zdała egzaminu i nie uzyskała uprawnień do kierowania pojazdem zostanie ukarana grzywną w wysokości od 1500 do 30 000 zł. Jeszcze poważniejsza finansowo kara może ją czekać, jeśli spowoduje kolizję lub wypadek. Wówczas za wszystkie szkody będzie musiała zapłacić z własnej kieszeni (poszkodowani otrzymają odszkodowanie z UFG, po czym fundusz wystąpi do niej o zwrot wszystkich poniesionych wydatków).  
  5. Jaką kategorię prawa jazdy trzeba mieć na lawetę?Pytanie czy zamierzasz prowadzić autolawetę, czy auto, które ciągnie lawetę (zespół pojazdów). W większości przypadków, do kierowania autolawetą wystarcza prawo jazdy kat. B. Jest to możliwe, gdy całkowita masa pojazdu nie przekracza 3,5 tony. W przeciwnym wypadku potrzebujesz prawa jazdy kategorii C. Z kolei dla zespołu pojazdów (pojazd z lawetą/przyczepą):
    • jeśli chcesz holować przyczepę cięższą niż 750 kg i dmc zespołu pojazdów przekroczy 3,5 t., potrzebujesz prawa jazdy kategorii B z kodem 96 – pamiętaj, że dmc samochodu z przyczepą może wynosić maksymalnie 4,25 t;
    • transportowanie większych lawet wymaga posiadania uprawnień do kategorii B+E.