Górskie zjazdy i podjazdy nie należą do najłatwiejszych. Jesienią i zimą poruszanie się autem po górach dodatkowo utrudnia pogoda. Kierowca podczas jazdy pod górę oraz w dół powinien uważać na zalegający na jezdni śnieg i lód oraz skupić się na śliskiej drodze. Sprawdź, jak sprawnie i pewnie czuć się na górskich drogach w każdych warunkach!
Poznaj zimowe techniki jazdy i sprzęt, który pomoże Ci pokonać kręte, górskie szlaki i bezpiecznie dotrzeć do celu!
Górskie drogi – jak do nich przywyknąć?
Szlaki drogowe w dolnych i wyższych partiach gór różnią się znacznie od płaskich tras szybkiego ruchu. Nie każdy kierowca od razu się na nich odnajdzie bez najmniejszego problemu. Wiele zależy od doświadczenia drogowego, wypracowanych nawyków “za kółkiem”, znajomości auta oraz samego pojazdu. Dowiedz się, jak odpowiednio przygotować się na górską wyprawę samochodem!
Przygotowanie samochodu na górską drogę
Auto przed wyruszeniem na wycieczkę w góry powinno zostać kompleksowo przygotowane. Ten kluczowy etap nie może być pominięty bez narażania wyprawy na niepowodzenie. Od początku jesieni aż do wiosny, zimowe opony to podstawa. Głębszy bieżnik zapewnia lepszą przyczepność na drogach, na których o tej porze roku często mogą zalegać liście, błoto, śnieg, a nawet warstwa lodu. W wysokich górach na butach trekkingowych powinny znajdować się profesjonalne raki a na koła trzeba nieraz założyć specjalne łańcuchy zimowe. Dodatkowo w bagażniku warto wozić ze sobą saperkę lub łopatę, która pozwoli odgarnąć śnieg lub ziemię spod kół przy zakopaniu się.
UWAGA!
Przed wyjazdem w góry skontroluj ogólny stan techniczny auta! Zwróć szczególną uwagę na pracę zawieszenia, poprawne działanie układu hamulcowego i ciśnienie w oponach. Chyba nie chcesz utknąć w trudno dostępnym terenie? Sprawdź oświetlenie pojazdu, a także załóż łańcuchy na próbę, gdyż może okazać się to trudniejsze niż sądzisz.
Sprawdź także, ile kosztuje prawo jazdy w 2024 roku?
Jazda pod górę – jak pokonać strome wzniesienie?
Przewyższenia terenu stanowią w górach największe wyzwanie, zwłaszcza jeśli kierowca dotychczas nie miał z nimi większej styczności. Co prawda egzamin praktyczny na prawo jazdy kat. B obejmuje ruszenie ze wzniesienia na placu manewrowym, ale jazda w zwyczajnym ruchu miejskim w większości regionów Polski odbywa się po wypłaszczonym terenie.
Do pokonywania górskich wzniesień trzeba przystąpić z pokorą. Należy nabrać wymaganej prędkości jeszcze przed dojazdem do wznoszącego się terenu, jeśli oczywiście warunki temu sprzyjają. Jazda na odpowiednim biegu i z optymalnymi obrotami silnika (min. 2 000 lub 2 500 obr./min. w przypadku odpowiednio – benzyniaka i diesla) pozwoli uniknąć uślizgu kół. Nacisk na gaz powinien być stały, a przy buksowaniu kół – zmniejszony płynnie. Najlepiej pozostać w ruchu aż do szczytu wzniesienia. Jeśli nie ma takiej możliwości, należy wykorzystać wiedzę z kursu na prawko – zaciągnąć hamulec ręczny i ruszyć płynnie z jego wykorzystaniem.
UWAGA!
Gdy jest aż tak ślisko, że auto może zacząć staczać się w dół można dodatkowo skręcić koła maksymalnie w prawo, aby uniknąć sytuacji, że auto zjedzie na przeciwny pas ruchu. W przypadku drogi z poboczem, pojazd w ostateczności zatrzyma się właśnie tam.
Jazda w dół – jak zjechać ze stromego wzniesienia?
Zjazd na ogół wydaje się prostszy od wspięcia się na drogowe wzniesienie, jednak wymaga równie dużo uwagi i ostrożności. Trzeba utrzymać stałą prędkość i odpowiedni dystans do pojazdu poprzedzającego, aby w razie konieczności wytracić prędkość i wyhamować. Trzeba wziąć pod uwagę, że w tej sytuacji koła również mogą się zablokować, a hamulce odmówić posłuszeństwa, dlatego należy maksymalnie wykorzystać hamowanie silnikiem.
CZY WIESZ, ŻE …
Technika hamowania silnikiem jest jednym z elementów ecodrivingu, obecnym aktualnie na kursie prawa jazdy. Polega na manualnej redukcji biegów np. przy dojeżdżaniu do skrzyżowania czy sygnalizatora świetlnego. Pozwala zmniejszyć prędkość bez udziału hamulca.
Utrzymanie auta w zakrętach – jak skręcać w górach?
Górskie zakręty potrafią zmylić i zaskoczyć niejednego doświadczonego kierowcę. W przypadku nieznanej drogi niezwykle pomocna może okazać się nawigacja satelitarna. Z ekranu urządzenia GPS można zorientować się, jak ostry jest dany zakręt, zwłaszcza jeśli jest “ślepy”, czyli w pewnym stopniu niewidoczna jest jego dalsza część, bo przysłania go np. roślinność lub zabudowania. W przypadku górskich krętych serpentyn można się pogubić, a mapa aktualizująca położenie auta względem drogi w czasie rzeczywistym może uprzedzić kierowcę, jaki ruch kierownicy wykonać w następnej kolejności niczym pilot rajdowy.
CZY WIESZ, ŻE …
Mapy są na ogół płaskie i ciężko na nich odczytać przewyższenia. Profil drogi można sprawdzić w internetowych mapach, np. Google Maps oferuje funkcję “profil trasy”, która oprócz informacji o czasie przejazdu i długości trasy, zawiera także szczegóły dotyczące m.in. wysokości i nachylenia terenu.
Prędkość w zakręcie powinna być jednostajna, dlatego już wcześniej dohamuj silnikiem lub delikatnie muśnij pedał hamulca. W ostrych zakrętach i przy trudnych warunkach atmosferycznych prędkość nie powinna przekraczać 20 km/h – 2. bieg należy wtedy wybrać przed wejściem w zakręt. Trzeba także stosować zasady jazdy defensywnej, czyli przewidywać zachowania innych uczestników drogi, zachować bezpieczny odstęp od poprzedzającego pojazdu i bacznie obserwować otoczenie. Ruchy kierownicy w łuku powinny być płynne, aby balans auta pozostawał neutralny.
UWAGA!
Ścinanie zakrętów w górach w warunkach zimowych może mieć fatalne skutki. Najechanie na przeciwległy pas na wąskiej drodze ze ślepym wyjściem z zakrętu to ryzyko kolizji z pojazdem nadjeżdżającym z przeciwka!
Główne zagrożenia w górskiej jeździe – jak można stracić sterowność?
Jednymi z największych wyzwań, z jakimi mierzyć się muszą kierowcy w trakcie jazdy po śliskich i krętych drogach górskich jest niekontrolowane zachowanie na łuku lub na prostej. To m.in.:
- poślizg,
- podsterowność,
- nadsterowność.
Poślizg kół – główny wróg sterowności
Poślizg ma miejsce, kiedy kierowca podczas jazdy nagle traci panowanie nad pojazdem. Samochód w jego wyniku traci sterowność i wypada z dotychczasowego, zadanego toru. Poślizg opon występuje najczęściej:
- na zakręcie,
- przy gwałtownym hamowaniu,
- przy dynamicznym przyspieszaniu.
Aby uniknąć poślizgu wystarczy płynnie przyspieszać i hamować, a w zakręcie wykonywać opanowane ruchy kierownicą.
Podsterowność i nadsterowność w zakręcie – czym się różnią?
Zarówno podsterowność, jak i nadsterowność jest skutkiem ubocznym utraty przyczepności na łuki drogi. W pierwszej kolejności ustalmy, czym jest podsterowność?
Podsterowność to efekt uślizgu kół przedniej osi samochodu na zakręcie, dzięki czemu pojazd nie porusza się dalej po łuku według poleceń kierowcy, a wynosi go na zewnątrz łuki zgodnie z działaniem siły odśrodkowej.
Przykład
Skręcając w prawo auto staje się podsterowne. Ze względu na utratę przyczepności kół skrętnych, nadających kierunek, pojazd nie reaguje na próbę skrętu tylko w linii prostej wynosi go z łuku, czym ląduje najpierw na przeciwnym pasie, lewym poboczu, a ostatecznie w lewym rowie lub na barierkach.
Nadsterowność to efekt uślizgu kół tylnej osi samochodu na zakręcie, dzięki czemu pojazd zamiast jechać po łuku zaczyna obracać się wokół własnej osi zgodnie z działaniem siły dośrodkowej.
Przykład
Skręcając w prawo auto staje się nadsterowne. Z powodu utraty przyczepności tylnych kół, tył pojazdu zaczyna wytrącać go z równowagi na całej długości. Wyrzut tyłu auta wynosi je na przeciwny pas, a przód skręca jeszcze bardziej w prawo niż życzył sobie tego kierowca. Auto najpierw stawia bokiem, potem ląduje na prawym poboczu, a na koniec w prawym rowie lub na barierkach.
Utrata przyczepności na górskiej drodze – jak sobie z tym radzić?
Moment, w którym zaczyna pojawiać się brak przyczepności jest kluczowy. Znając warunki atmosferyczne i stan swoich opon, jesteś w stanie ocenić przed jazdą, na ile prawdopodobny jest poślizg. Z tą wiedzą delikatniej powinieneś obchodzić się zarówno z gazem, jak i pedałem gazu, a ze sprzęgła korzystać odpowiednio wcześnie.
Jak opanować podsterowność?
W momencie, gdy wystąpi zalążek podsterowności, zdejmij nogę z gazu – auto wyhamowując zwiększy swój nacisk na przednie koła skrętne. Należy utrzymać pierwotny skręt po łuku, a system ESP (jeśli jest obecny na pokładzie) zareaguje odpowiednio, stabilizując kierunek jazdy. Ewentualnie można odbić na chwilę kierownicą w przeciwnym kierunku, a następnie wyprostować koła, aby złapały jak największą przyczepność.
Jak okiełznać nadsterowność?
W chwili, gdy pojawią się pierwsze symptomy nadsterowności, postaraj się utrzymać stałą prędkość – zwiększenie szybkości może tylko pogorszyć sprawę. Kierownicą należy skontrować, czyli delikatnie prostować tor jazdy – w przeciwną stronę do tej, w którą ucieka tył pojazdu. Po wyrównaniu kół auta powinno się odkręcić kierownicę w przeciwnym kierunku, aby zapobiec dalszym uślizgom wtórnym.
UWAGA!
Przy całkowitej utracie panowania nad pojazdem, pamiętaj o manewrze ratunkowym. Jest nim hamowanie awaryjne – wciśnięcie pedału hamulca i sprzęgła do oporu!
FAQ – najczęściej zadawane pytania o jazdę autem po górskich serpentynach
Czy jazda na oponach zimowych i łańcuchach jest obowiązkowa w górach?
Opony zimowe w Polsce nie są obowiązkowe, więc kierowcy sami decydują się na ich wymianę dla własnego bezpieczeństwa. Zwłaszcza udając się w rejony górskie czy podgórskie. W innych krajach są miejsca, gdzie ogumienie sezonowe jest obowiązkowe przez okrągły rok lub miesiące jesienno-zimowe (od 1 listopada). Kwestia łańcuchów przeciwślizgowych wygląda nieco inaczej – są dozwolone tylko na drogach zaśnieżonych, ale na drogach górskich ze znakiem “C-18” są już wymagane.
PODSUMOWANIE
- Jazda samochodem po górach powinna być szczególnie ostrożna i przewidywalna. Kręte, górskie drogi jesienią i zimą dodatkowo stają się śliskie, czym stanowią dodatkowe utrudnienie.
- W górach stosuj się do zasad świadomej i odpowiedzialnej jazdy defensywnej. Utrzymuj stały odstęp od poprzedzającego pojazdu, wzniesienia i spadki staraj się pokonywać w całości, a w zakrętach uważaj na poślizg.
- W momencie utraty przyczepności zachować spokój i opanowanie. Tylko w ten sposób zadziałasz racjonalnie i będziesz w stanie wyprowadzić auto z poślizgu.
- Stale nabieraj wiedzy, umiejętności i doświadczenia z zakresu jazdy w trudnych warunkach. Technika prowadzenia auta w wymagających okolicznościach może przydać Ci się w najbliższym momencie!
