Kategoria AM prawa jazdy – do czego uprawnia, kto może się ubiegać, jakie dokumenty potrzebuję aby zapisać się na kurs, oraz jak wygląda egzamin państwowy.

14 września 2023

Szkoła Nauki Jazdy Expert z Piekar Śląskich wyjaśnia:

Wymagany wiek minimalny:

14 lat
Osoba ubiegająca się o uzyskanie uprawnień może rozpocząć szkolenie nie wcześniej niż 3 miesiące przed osiągnięciem minimalnego wieku.

Z przepisów znika pojęcie „karta motorowerowa”, od 19 stycznia 2013 r. zastępuje ją kategoria prawa jazdy AM. Posiadacze kart motorowerowych wydanych przed 19 stycznia zachowują uprawnienia. To samo tyczy się osób, które przed 19 stycznia 2013 r. ukończyły 18 lat. W myśl obowiązujących wówczas przepisów, każda pełnoletnia osoba uzyskiwała automatycznie uprawnienia do kierowania motorowerem. Ten przywilej zniknął wraz z pojawieniem się w przepisach kategorii prawa jazdy AM. Wystarczy jednak zdobyć prawo jazdy dowolnej kategorii, by uzyskać uprawnienia do kierowania motorowerem lub czterokołowcem lekkim.  Pojazdy:

Motorower – pojazd jednośladowy lub dwuśladowy zaopatrzony w silnik spalinowy o pojemności skokowej nieprzekraczającej 50 cm³, którego konstrukcja ogranicza prędkość jazdy do 45 km/h.

Czterokołowiec lekki – czterokołowiec, którego masa własna nie przekracza 350 kg i konstrukcja ogranicza prędkość jazdy do 45 km/h.

Profil kandydata na kierowcę (PKK)

Przed przystąpieniem do szkolenia, kandydat na kierowcę kategorii AM musi dokonać w starostwie wymaganych formalności w celu utworzenia profilu kandydata na kierowcę. W starostwie należy złożyć:
 

  • wniosek o wydanie prawa jazdy,
  • orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem,
  • wyraźną, aktualną i kolorową fotografię o wymiarach 3,5 x 4,5 cm,
  • zgodę rodziców (opiekunów prawnych) – jeżeli jest wymagana.

Dokumenty można składać osobiście lub z wykorzystaniem elektronicznej skrzynki podawczej.

Po złożeniu dokumentów następuje weryfikacja wniosku, a także sprawdzenie, czy nie ma żadnych przeciwwskazań do tego, by osoba ubiegająca się o prawo jazdy podjęła szkolenie. Przeszkodą może być np. orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów lub inne ograniczenie dotyczące kierowania pojazdami.

Po wygenerowaniu w systemie teleinformatycznym starostwa profilu kandydata na kierowcę, osoba ubiegająca się o prawo jazdy otrzyma jego numer. Ten, w połączeniu z numerem PESEL ,będzie stanowić klucz dostępu do PKK dla szkół jazdy i ośrodków egzaminacyjnych. Numeru PKK nie należy ujawniać osobom i podmiotom, które nie uczestniczą w procesie szkolenia lub egzaminowania. 

Szkolenie

W wybranej szkole jazdy kandydat ma kierowcę ujawnia swoje dane łącznie z numerem profilu kandydata na kierowcę oraz numerem PESEL. W ten sposób ośrodek szkolenia kierowców może pobrać do swojego systemu PKK, który stanowi swego rodzaju elektroniczny dziennik zajęć każdego kursanta.
Czas trwania szkolenia podstawowego dla kategorii AM jest ustalany przez instruktora w porozumieniu z osobą szkoloną, przy czym nie może to być mniej niż 10 godzin szkolenia teoretycznego i 10 godzin szkolenia praktycznego. Jedna godzina szkolenia teoretycznego jest równa 45 minutom, zaś jedna godzina szkolenia praktycznego równa się 60 minutom zajęć. Szkolenie może trwać dłużej, jeżeli instruktor uzna, że potrzebne są dodatkowe lekcje. Należy jednak kontrolować liczbę godzin spędzonych na nauce, ponieważ kurs nauki jazdy kategorii AM nie może trwać mniej niż 20 godzin.

Szkolenie teoretyczne odbywa się w ośrodku szkolenia kierowców. Zajęcia dla kursantów prowadzi instruktor nauki jazdy lub wykładowca. Po zakończeniu części teoretycznej kandydaci na kierowców mogą rozpocząć praktyczną część szkolenia obejmującą prowadzenie pojazdu kategorii AM na placu manewrowym a także w ruchu miejskim.
Przed kończeniem szkolenia kandydat na kierowcę musi zdać egzamin wewnętrzny. Jest to sprawdzian przeprowadzany w ośrodku szkolenia kierowców, zgodnie z zasadami państwowego egzaminu na prawo jazdy. Brak pozytywnego wyniku egzaminu wewnętrznego może być podstawą do wydłużenia czasu trwania szkolenia podstawowego.
Po zaliczonym egzaminie wewnętrznym, szkoła jazdy uzupełnia profil PKK o wymagane dane i wydaje zaświadczenie o ukończeniu szkolenia. 

Uwaga!

Z części teoretycznej szkolenia zwolnione są osoby, które samodzielnie przygotowały się do egzaminu teoretycznego i zaliczyły go w wojewódzkim ośrodku ruchu drogowego. Osoby te zwolnione są również z teoretycznego egzaminu wewnętrznego w ośrodku szkolenia kierowców.

Egzaminowanie

Osoba egzaminowana może przystąpić do egzaminu państwowego na prawo jazdy, jeżeli okaże jeden z dokumentów potwierdzających jej tożsamość: dowód osobisty, paszport lub kartę pobytu.

Egzaminy na prawo jazdy przeprowadza się w wojewódzkich ośrodkach ruchu drogowego (WORD). Są one zlokalizowane w każdym mieście wojewódzkim, a także w miastach, które do 1999 r. były miastami wojewódzkimi.
Kandydat na kierowcę może wybrać dowolny ośrodek na terenie Polski w celu przystąpienia do egzaminu państwowego.

Przed przystąpieniem do egzaminu na prawo jazdy kandydat na kierowcę będzie musiał ujawnić w WORD numer PKK oraz swój PESEL. Ośrodek egzaminacyjny musi zweryfikować dane zawarte w profilu, a także odczytać z niego informację o zakończonym szkoleniu na wnioskowaną kategorię prawa jazdy. Po egzaminie profil zostanie uzupełniony o informacje na temat jego poszczególnych części. Znajdzie się tam zarówno wynik zaliczonego, jak również niezaliczonego egzaminu. 

Egzamin teoretyczny

Jako pierwsza przeprowadzana jest część teoretyczna egzaminu na prawo jazdy. Podczas egzaminu kandydat na kierowcę będzie odpowiadał na 20 pytań z wiedzy podstawowej i na 12 z wiedzy specjalistycznej. Zadania egzaminacyjne będą dobierane losowo dla każdego zdającego z osobna. W puli pytań podstawowych znajdzie się 10 pytań za 3 punkty, 6 pytań za 2 punkty i 4 pytania za 1 punkt. Wśród pytań specjalistycznych znajdzie się 6 pytań za 3 punkty 4 pytania za 2 punkty oraz 2 pytania za 1 punkt. Wartość punktowa poszczególnych pytań jest określana na podstawie ich znaczenia dla bezpieczeństwa ruchu drogowego.

Wszystkie pytania nowego egzaminu teoretycznego na prawo jazdy mają tylko jedną prawidłową odpowiedź. Rozwiązywanie zadań egzaminacyjnych polega na wyborze prawidłowej odpowiedzi poprzez wskazanie jej na ekranie stanowiska egzaminacyjnego i zatwierdzenie jej we właściwym polu. Przed zatwierdzeniem pytania osoba egzaminowana może zmieniać odpowiedzi. Po zatwierdzeniu nie będzie już takiej możliwości.
Pytania z wiedzy podstawowej (takie, które dotyczą wszystkich kategorii prawa jazdy) będą wyświetlane na ekranie komputera jako pierwsze. Mogą one być zadawane w formie pytań do zdjęć lub filmów z prawdziwymi sytuacjami drogowymi, zagadnieniami prawnymi, elementami infrastruktury drogowej, pojazdami itp. Osoba egzaminowana ma w takiej sytuacji 20 sekund na przeczytanie pytania i 15 sekund na udzielenie odpowiedzi. Należy wybrać jeden z dwóch wariantów zaproponowanych na ekranie. W tej części egzaminu kandydat na kierowcę odpowiada wyłącznie „TAK” lub „NIE” na postawione pytania. Jeżeli w ciągu 15 sekund nie padnie odpowiedź lub nie zostanie ona zatwierdzona, wtedy program egzaminacyjny samoczynnie przejdzie do kolejnego zadania, a poprzednie nie zostanie zaliczone. Po wyświetleniu 20 pytań egzaminacyjnych z wiedzy podstawowej, program przejdzie do pytań specjalistycznych.

Część specjalistyczna egzaminu składa się z pytań właściwych wyłącznie dla kategorii prawa jazdy, którą kandydat na kierowcę chce uzyskać. W zależności od sytuacji mogą się tam znaleźć pytania typowe dla kategorii AM, A1, A2, A, B1, B, B+E, C1, C1+E, C, C+E, D1, D1+E, D, D+E, T lub dla uprawnień do kierowania tramwajem. W tej części egzaminu kandydat na kierowcę będzie miał do czynienia z trzema wariantami odpowiedzi oznaczonymi literami A, B i C. Każde z zadań egzaminacyjnych będzie posiadało wizualizację w formie filmu lub zdjęcia. Na przeczytanie pytania i udzielenie odpowiedzi osoba egzaminowana będzie miała 50 sekund. Jeżeli w tym czasie nie zostanie zatwierdzona żadna odpowiedź, program automatycznie przejdzie do kolejnego zadania. Po zatwierdzeniu ostatniego pytania, kandydat na kierowcę zobaczy na ekranie komputera wynik z liczbą uzyskanych punktów wraz z informacją o wyniku egzaminu.

Czas trwania egzaminu teoretycznego na prawo jazdy jednej kategorii nie może przekroczyć 25 minut. W sytuacji gdy kandydat na kierowcę chce zdawać egzamin na więcej niż jedną kategorię, wtedy czas trwania egzaminu wydłuża się o kolejne 25 minut, a procedura egzaminacyjna powtarza się z nowo wylosowanymi pytaniami.

Egzamin teoretyczny w wojewódzkim ośrodku ruchu drogowego może zdawać maksymalnie 20 osób jednocześnie. Pozytywny wynik egzaminu teoretycznego uprawnia do zdawania egzaminu praktycznego na placu manewrowym i w ruchu miejskim przez 6 miesięcy od daty egzaminu.

Zaliczenie części teoretycznej egzaminu jest warunkiem uczestnictwa w części praktycznej na placu manewrowym i w ruchu miejskim. Kandydat na kierowcę musi udowodnić, że jest merytorycznie przygotowany do egzaminu w prawdziwych warunkach drogowych, gdzie będzie musiał samodzielnie radzić sobie z pojazdem. 

Egzamin praktyczny

Osoba przystępująca do egzaminu na kategorię AM musi być odpowiednio ubrana. Ośrodek egzaminacyjny musi kandydatowi na kierowcę zapewnić: kamizelkę, odpowiedni kask ochronny oraz ochraniacze na kolana i łokcie (osoba egzaminowana może sama wyposażyć się we wspomniane elementy ubioru). We własnym zakresie osoba egzaminowana musi zapewnić sobie na czas egzaminu: wiązane obuwie na płaskiej podeszwie, spodnie z długimi nogawkami, kurtkę z długimi rękawami, która będzie zapinana na suwak, guziki lub zatrzaski, a także rękawice zakrywające całe dłonie.

Egzamin praktyczny podzielony jest na części. Pierwszą stanowi zadanie „Przygotowanie do jazdy, sprawdzenie stanu technicznego podstawowych elementów pojazdu odpowiedzialnych bezpośrednio za bezpieczeństwo jazdy”. W zakresie tego zadania kandydat na kierowcę musi zaprezentować, że potrafi sprawdzić:
 

  1. poziom oleju w silniku
  2. poziom płynu chłodzącego,
  3. poziom płynu hamulcowego,
  4. poziom płynu w spryskiwaczach,
  5. działanie sygnału dźwiękowego,
  6. działanie świateł pozycyjnych/postojowych,
  7. działanie świateł mijania,
  8. działanie świateł drogowych,
  9. działanie świateł hamowania „STOP”,
  10. działanie świateł cofania,
  11. działanie świateł kierunkowskazów,
  12. działanie świateł awaryjnych,
  13. działanie świateł przeciwmgłowych tylnych

Na wykonanie tego zadania osoba egzaminowana ma nie więcej niż 5 minut.

Dla osoby egzaminowanej losowane są dwa elementy z powyższej listy, po jednym z zakresu a-e i po jednym z zakresu f-m wykazu zadań. Po zaliczeniu tej części egzaminu kandydat na kierowcę przygotowuje pojazd do dalszych zadań. Polega to na prawidłowym ustawieniu lusterek, sprawdzeniu stanu łańcucha (w przypadku gdy pojazd jest wyposażony w łańcuch), zdjęciu pojazdu z podpórki i przemieszczeniu go przy unieruchomionym silniku, podparciu pojazdu na podpórce.

Następnie kandydat na kierowcę wykonuje zadania na placu manewrowym polegające na samodzielnym prowadzeniu pojazdu:
 

  • ruszanie z miejsca do przodu na wzniesieniu,
  • slalom wolny (jazda po łukach w kształcie cyfry 8 i pomiędzy 5 pachołkami ustawionymi na wyznaczonym pasie ruchu),
  • slalom szybki (jazda pomiędzy pachołkami ustawionymi na placu manewrowym)


Po zaliczeniu tej części egzaminu, kandydat na kierowcę przystępuje do wykonywania zadań w ruchu miejskim. Egzamin na kategorię AM odbywa się na wyznaczonej trasie, którą wcześniej ogłasza ośrodek WORD. W czasie trwania egzaminu, egzaminator znajduje się w innym pojeździe niż osoba egzaminowana. Komunikacja pomiędzy nimi odbywa się drogą radiową, z wykorzystaniem sprzętu zainstalowanego w kasku ochronnym. Czas trwania egzaminu w ruchu miejskim dla kategorii AM nie może być krótszy niż 25 minut.

Zaliczenie z wynikiem pozytywnym praktycznej części egzaminu skutkuje uzupełnieniem profilu PKK o dane na temat egzaminu. Następnie profil jest odsyłany do starostwa, po czym trafia do producenta dokumentu, gdzie wykonywany jest dla nowego kierowcy dokument, którym będzie się posługiwać w ruchu drogowym. Wyprodukowany dokument można odebrać w urzędzie komunikacji lub może on zostać przysłany na domowy adres kierowcy.

Korzystać z uprawnień, a zatem prowadzić pojazd na drogach publicznych, można dopiero po otrzymaniu dokumentu!